Lithofaan

Een lithofaan is een driedimensionale afbeelding die in een dun, doorschijnend materiaal is gegraveerd of gegoten en alleen goed kan worden bekeken wanneer er van daarachter licht doorheen schijnt.

Oorspronkelijk werden de lithofanen gemaakt van porselein. Wanneer ze worden bekeken bij een normale, reflecterende verlichting is het enige dat opvalt dat het porselein een variërende dikte heeft, maar wanneer er een verlichting achter geplaatst wordt komt de afbeelding die er in besloten ligt tot leven en worden alle details in grijstinten en in drie dimensies onthuld. Dit wordt veroorzaakt door de verschillende diktes van het porselein. Hoe dunner het op een bepaalde plek is, hoe meer licht er doorheen schijnt, terwijl de dikkere gedeeltes het licht tegenhouden en donkerder lijken.

Litofanen werden onder meer toegepast in nachtlampjes, kandelaars, lampenkappen, haardschermen en theelichtjes en werden ook wel voor het raam gehangen. Soms werden lithofanen opgenomen in mokken, bierkroezen, theekopjes en borden. Die moesten dan worden opgetild en tegen het licht worden gehouden om de afbeelding te kunnen zien.