Frottage

Door met krijt te wrijven over papier of linnen waaronder ruw materiaal ligt, bijvoorbeeld een ver­weerde plank, patronen laten ontstaan. Sommige kunstenaar zien dan natuurlijke vormen op het papier ontstaan en wachten het moment af waarop zij zullen ingrijpen om de ontstane vormen te versterken en / of om te buigen in een door hen gewenste richting. Voor anderen (onder hen Max Ernst) gaat frottage nog dieper. \’Het is voor hen de enig juiste manier om in onze tijd – de 20^ste eeuw – met de natuur om te gaan\’. Dus niet de natuur domweg afbeelden maar primair gebruiken tijdens het scheppingsproces. Feitelijk een extrapolatie op de (Duitse) romantiek (bijvoorbeeld op basis van het werk van Caspar David Friedriph) waarop de kunstenaar zijn persoonlijke temperament loslaat.