Convoluut

Verzamelhandschrift. Een verzamelhandschrift (convoluut) is een handschrift waarin verschillende, soms niet bij elkaar behorende, teksten zijn opgenomen. In de literatuur over handschriften spreekt men wel van een convoluut, maar dit woord kan ook betrekking hebben op een bijeengebonden verzameling gedrukte werken. Veel oude teksten zijn overgeleverd in een handschrift met meerdere teksten.

Voor de kennis van bijvoorbeeld de Middelnederlandse literatuur is een klein aantal verzamelhandschriften van groot belang. Een beroemd voorbeeld is het Hulthemse handschrift met behalve de abele spelen ook de zogeheten sotternieën en tientallen kleinere teksten. Ook het Comburgse handschrift met onder andere Van den vos Reynaerde is een goed voorbeeld. Een verder voorbeeld van een handschrift met een gevarieerde inhoud is het Gruuthuse-manuscript.

Daarnaast heben de vele – vaak religieuze – blokboeken ook het karakter van een convoluut. Soms toevallig zo samengesteld maar zeker ook vaak doordacht samengevoegd.

Er is een reeks Middelnederlandse verzamelhandschriften uitgegeven door neerlandici in samenwerking met of verbonden aan het Huygens Instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen in Den Haag.