Ga naar de inhoud

De hoofdmannen van de Handboogdoelen

Privécollectie

De Handboogdoelen, ook wel Garnalendoelen, Grote Doelen of St. Sebastiaansdoelen genoemd, is een vroeg-16e-eeuws gebouw aan het Singel in Amsterdam, nabij het Koningsplein, waar de plaatselijke schutterij van boogschutters bijeenkwam.

Het huidige gebouw aan Singel 421 is voornamelijk 18e-eeuws en maakt deel uit van het hoofdcomplex van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam. De Handboogstraat, die achter het gebouw loopt, herinnert nog aan de doelen.

De Handboogdoelen was een van drie doelens in Amsterdam. De andere twee – nu verdwenen – waren de Voetboogdoelen aan Singel 425 en de Kloveniersdoelen in de Nieuwe Doelenstraat. De schutters van de Handboogdoelen schoten met een handboog, terwijl de schutters van de Voetboogdoelen met kruisbogen bewapend waren. Feitelijk verloor de Amsterdamse schutterij in het midden van de 17e eeuw haar praktische verdedigingsfunctie. Lidmaatschap van de schutterij werd vooral een erepositie met een sociale functie, voorbehouden aan de rijkste en machtigste burgers van Amsterdam, die in de doelen bijeenkwamen om gezellig te eten, drinken en roken.

Het gebouw werd rond 1509 in gebruik genomen als de Handboogdoelen, naar de schutspatroon Sebastiaan ook wel St. Sebastiaansdoelen genaamd. De schietbaan waar de boogschutters konden oefenen lag in de richting van de Kalverstraat. Een nog bestaand poortje uit ca. 1650, nu aan de Handboogstraat, verschafte toegang tot de terreinen achter het gebouw. Op het poortje met Dorische zuilen zijn verschillende voorwerpen afgebeeld die naar het schuttersgilde verwijzen.

De compagnieën en bestuurders van de handboogschutterij werden herhaaldelijk vereeuwigd op schuttersstukken die in de Handboogdoelen gehangen werden. Zo schilderde Jan Tengnagel in 1613 een compagnie van 17 schutters onder bevel van kapitein Geurt van Beuningen; het schilderij bevindt zich nu in het Rijksmuseum. Bartholomeus van der Helst schilderde rond 1653 de “overlieden” (bestuursleden) van de schutterij; een kopie van dit schilderij hangt nu in het Louvre. Jan Weenix schilderde een behangsel (met een jachttafereel voor op de muur.

Rembrandt schetste de gevel van de Handboogdoelen.

 

 

Fysieke beschrijving van de kaart (COL 2642.002)

Schoonzijde:

l.m.                : locatie beeld

m.r.               : gegevens beeld

r.o.                 : kaartnummer

r,b,                 : lokatieduiding werk

Weerzijde

m.b.             : Carte Postale

l.                  : tekstruimte

r.                : adressering

l.o.            : gegevens beeld

0. ontwerp / vorm / datering

, ,

1. prentsoort

2. status

,

3. periode afbeelding

4. kunstvorm

5. voorstelling

,

7. lokatie object

6. signering

8. uitgever

,

9. specificatie / serie (nummer)

Helst, Bartholomeus van der

Bartholomeus van der Helst (naamvarianten: Bartel van der Elst, Bartelmeus van der Elst, Bartholomeus van der Helst, Bartel van der Helst, Bartelmeus van der Helst. Bartel Verelst, Bartelmeus Verelst, Bartholomeus Verelst, Bartel Verhelst, Bartelmeus Verhelst, Barthilomeus Verhelst) werd vermoedelijk in 1613 in Haarlem geboren en overleed rond 16 december 1670 in Amsterdam. Hij was schildersleerling bij Nicolaes Eliasz Pickenoy terwijl hij later zelf Lodewijk van der Helst opleidde. Van...

Klik hier voor de hele levensbeschrijving en al onze werken van Helst, Bartholomeus van der.

Heeft u een vraag of opmerking over 'De hoofdmannen van de Handboogdoelen'? Dan vernemen wij dat graag. Gebruik daarvoor het onderstaande formulier.